Warszawa, dnia 6 czerwca 2005 r.

      PAŃSTWOWA
KOMISJA WYBORCZA
   ZKF-603-1/05

WYJAŚNIENIA
Państwowej Komisji Wyborczej

o zasadach gospodarki finansowej, uzyskiwaniu przychodów i wydatkach
związanych z finansowaniem kampanii wyborczej w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Państwowa Komisja Wyborcza udziela komitetom wyborczym kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wyjaśnień w sprawach gospodarki finansowej.

1. Przepisy prawne dotyczące finansowania komitetów wyborczych.

   Zasady prowadzenia gospodarki finansowej przez komitet wyborczy kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej regulują następujące przepisy prawne:

   1. ustawa z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271, z 2003 r. Nr 57, poz. 507 i Nr 130, poz. 1188 oraz z 2004 r. Nr 25, poz. 219) zwana dalej ustawą, a w szczególności przepisy:
      • art. 40a, dotyczące wyłącznego prawa komitetu wyborczego do prowadzenia kampanii wyborczej,
      • rozdziału 12 „Finansowanie wyborów”, dotyczące źródeł i zasad pozyskiwania przychodów, dokonywania wydatków i prowadzenia gospodarki finansowej przez komitety wyborcze, obowiązku przedłożenia Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdania wyborczego komitetu, przyjęcia bądź odrzucenia sprawozdania wy-borczego komitetu i konsekwencji tego faktu,
      • rozdziału 12a „Przepisy karne”, w szczególności art. od 88f do 88j;
   2. ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857, i Nr 154, poz. 1802, z 2002 r. Nr 127, poz. 1089, z 2003 r. Nr 57, poz. 507 oraz z 2004 r. Nr 25, poz. 219 i Nr 273, poz. 2703), zwana dalej „ustawą o partiach”, a w szczególności:
      • rozdział 4 „Finanse i finansowanie partii politycznych”, dotyczący źródeł finan-sowania partii politycznych, tworzenia i funkcjonowania Funduszu Wyborczego partii, a także sposobu finansowania udziału partii w wyborach prezydenckich,
      • rozdział 6a zawierający przepisy karne do ustawy;
   3. rozporządzenie Ministra Finansów z 19 lipca 2000 r. w sprawie określenia wzoru spra-wozdania wyborczego, szczegółowego zakresu zawartych w nim informacji oraz wyka-zu rodzaju dokumentów załączonych do sprawozdania (Dz.U. Nr 65, poz. 764).

   Ujednolicone teksty w/w ustaw i rozporządzenia Ministra Finansów dostępne są na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej – adres www.pkw.gov.pl.

   Ponadto, do prowadzenia gospodarki finansowej mają zastosowanie:

   • ustawa z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych (Dz.U. Nr 22, poz. 162 ze zm.), w związku z art. 87 ustawy o wyborze Prezydenta RP,
   • ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 137, poz. 1539), w związku z art. 84c ustawy o wyborze Prezydenta RP.

2. Komitety wyborcze

   Prawo zgłaszania kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej mają obywatele, mający prawo wybierania do Sejmu w liczbie co najmniej 100.000. Czynności wyborcze w imieniu wyborców wykonuje komitet wyborczy, od dnia zarejestrowania przez Państwową Komisję Wyborczą (art. 40e ustawy) Na podstawie dokumentu o rejestracji, komitet wyborczy może otworzyć rachunek bankowy i podejmować działania związane z pozyskiwaniem środków finansowych i ich wydatkowaniem. Ten sam dokument uprawnia komitet wyborczy do wystąpienia do właściwego urzędu skarbowego i urzędu statystyczne-go o nadanie odpowiednio numeru NIP i REGON.

   Prawo do prowadzenia kampanii wyborczej na rzecz kandydata przysługuje, na zasadzie wyłączności, komitetowi wyborczemu (art. 40a ust. 1 ustawy). Oznacza to, że w okresie kampanii wyborczej wszelkie czynności związane z pozyskiwaniem środków fi-nansowych, dokonywaniem wydatków na organizowanie spotkań przedwyborczych i pro-mocją kandydatów w formie plakatów, ulotek itd. mogą być prowadzone tylko przez komi-tety wyborcze. Na podstawie art. 78a ustawy komitety wyborcze zobowiązane są do umieszczenia na wszystkich materiałach wyborczych wyraźnych oznaczeń, wskazujących od kogo pochodzą.

   Nie mogą takich działań prowadzić sami kandydaci, a także partie polityczne, stowarzyszenia i inne organizacje, których członkiem jest dany kandydat lub jest przez te podmioty popierany. Kampanii na rzecz kandydata nie mogą prowadzić też wyborcy go popierający, o ile nie zostali do tego upoważnieni przez pełnomocnika wyborczego lub fi-nansowego.

   W związku z przypadającymi w 2005 r. wyborami Prezydenta RP i wyborami do Sejmu RP i do Senatu RP, których kampanie wyborcze są zbieżne pod względem czaso-wym, wyjaśnia się, że komitety wyborcze utworzone na podstawie ustawy o wyborze Pre-zydenta RP nie mogą równocześnie wykonywać zadań należących do komitetu wyborczego w wyborach do Sejmu i do Senatu.

   Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego jest odpowiedzialny za prowadze-nie gospodarki finansowej komitetu, a w szczególności za ewidencjonowanie wpływów i wydatków oraz sporządzenie sprawozdania wyborczego i przedłożenie go Państwowej Ko-misji Wyborczej. Pełnomocnik finansowy może upoważnić inne osoby do podejmowania określonych czynności związanych z dokonywaniem wydatków komitetu wyborczego w jego strukturach terenowych. Nie zwalnia to jednak pełnomocnika z odpowiedzialności za całokształt gospodarki finansowej komitetu. Pełnomocnik finansowy ponosi też odpowie-dzialność karną za zawinione naruszenie zakazów i ograniczeń w pozyskiwaniu i wydatko-waniu środków.

   Można być pełnomocnikiem finansowym tylko jednego komitetu wyborczego.

   W razie złożenia rezygnacji przez pełnomocnika finansowego z pełnionej funkcji i powołania nowego pełnomocnika, należy o tym fakcie powiadomić Państwową Komisję Wyborczą w trybie przepisów o powołaniu komitetu wyborczego.

   Komitet ulega rozwiązaniu z mocy prawa w sytuacjach określonych w art. 87j ustawy; oznacza to, że w świetle przepisów ustawy brak jest podstawy prawnej do podjęcia decyzji o samorozwiązaniu się komitetu.

3. Rachunek bankowy komitetu wyborczego.

   Środki finansowe komitetu wyborczego gromadzi się na koncie bankowym, z tym że środki pochodzące od osób prawnych, z wyłączeniem partii politycznych oraz po-chodzące od anonimowych ofiarodawców ze zbiórek publicznych gromadzone są na osob-nych subkontach (art. 85 ust. 4 ustawy). Przytoczony przepis należy rozumieć jako obowią-zek całkowitego obrotu bankowego pozyskanych z różnych źródeł środków (a nie groma-dzenie tylko posiadanych nadwyżek), w celu zapewnienia jawności finansowania kampanii wyborczej.

   Komitet może otworzyć pomocnicze rachunki bankowe dla ułatwienia dokony-wania wydatków w strukturach terenowych komitetu. Na rachunki pomocnicze nie mogą być przyjmowane inne wpłaty, niż przelewy z rachunku komitetu wyborczego bądź z sub-konta tego rachunku.

   Przeznaczenie odrębnych subkont dla wpłat od osób prawnych i dla wpłat od anonimowych ofiarodawców jest związane z kontrolą wydatkowania środków pochodzą-cych z tych źródeł, do wysokości limitowanej odpowiednio w art. 87c i art. 87d ustawy. Na rachunek podstawowy komitet przyjmuje pozostałe przychody pochodzące od: osób fizycz-nych, innych jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi (jak np. spółek prawa cywilnego), z kredytów bankowych i pożyczek, a także od partii politycznych – wy-łącznie przelewy z Funduszu Wyborczego partii, utworzonego na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy o partiach politycznych.

   Otwarcia rachunku bankowego powinien dokonać pełnomocnik finansowy komi-tetu, który jest głównym dysponentem środków zgromadzonych na koncie.

   Umowa podstawowego rachunku bankowego komitetu powinna zawierać za-strzeżenie, że wpłaty na rzecz komitetu wyborczego, których łączna wysokość przekracza 2-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepi-sów, obowiązującego w dniu poprzedzającym rozpoczęcie kampanii wyborczej, mogą być dokonywane jedynie czekiem, przelewem lub kartą płatniczą. Pełnomocnik finansowy, któ-ry nie wprowadza takiego zastrzeżenia naraża się na sankcję karną, o której mowa w art. 88f pkt. 4 ustawy.

4. Pozyskiwanie środków finansowych przez komitety wyborcze.

   Komitet wyborczy może pozyskiwać środki finansowe pochodzące od:

   1. osób fizycznych, z wyłączeniem:
      • osób fizycznych niemających miejsca zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej; nie dotyczy to obywateli polskich zamieszkałych za granicą,
      • cudzoziemców, mających miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej (art. 86 ust. 2 pkt. 1 ustawy).
      Łączna suma wpłat od osoby fizycznej na rzecz jednego komitetu wyborczego nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu poprzedzającym rozpoczęcie kampanii wyborczej (art. 85 ust. 5 ustawy). W wyborach Prezydenta RP w 2005 r. łączna suma wpłat wynosi 12.735 zł. Kwoty przekraczające łącznie od jednej osoby 2-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (tj. 1.698 zł) mogą być wpłacane jedynie czekiem, przelewem lub kartą płatni-czą (art. 85 ust. 7 ustawy). Zgodnie z art. 63c ustawy Prawo bankowe – polecenie prze-lewu stanowi udzieloną bankowi dyspozycję dłużnika obciążenia jego rachunku banko-wego określoną kwotą i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela. Przelew może być doko-nany tylko z rachunku darczyńcy na rachunek komitetu wyborczego. Kwoty nieprzekra-czające 1.698 zł mogą być wpłacane na rachunek bankowy komitetu także gotówką w kasie banku oraz w formie przekazów pocztowych.
   2. od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych. Pozyskiwanie środków od osób prawnych jest dopuszczalne pod warunkiem, że nie występują przesłanki, o których mo-wa w art. 86 w ust. 1 oraz w ust. 2 pkt 3, 5 i 6; z zakresu działania przepisów wyłączone są spółki publiczne i partie polityczne korzystające ze środków publicznych. Pod pojęciem „inne jednostki organizacyjne” rozumie się spółki cywilne, spółki osobo-we, spółki jawne i spółki komandytowe, które nie mają osobowości prawnej. Jednostki organizacyjne nie mogą korzystać w ciągu 2 lat poprzedzających dzień wyborów ze środków publicznych. Osoba fizyczna, która jest wspólnikiem spółki prawa cywilnego, bądź niebędącej osobą prawną spółki prawa handlowego, w świetle obowiązujących przepisów może być rów-nocześnie donatorem indywidualnym pod własnym nazwiskiem oraz donatorem pod na-zwą jednostki organizacyjnej do wysokości limitu przysługującego „innym jednostkom organizacyjnym”. „Spółką publiczną”, o której mowa w art. 86 ust. 1 pkt 4 oraz w ust. 2 pkt 5, według defi-nicji zawartej w art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o publicznym ob-rocie papierami wartościowymi (Dz.U. z 2002 r. Nr 49, poz. 447) jest spółka, której akcje co najmniej z jednej emisji są dopuszczone do publicznego obrotu (spółki giełdowe). Łączna suma wpłat od podmiotów innych, niż osoby fizyczne na jeden komitet wyborczy nie może przekraczać 100-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (jest to kwota 84.900 zł). Środki finansowe osób prawnych, przekazywane na cele kampanii wyborczej, mogą po-chodzić wyłącznie z zysku (art. 85 ust. 2 ustawy). Z uwagi na ograniczenia dotyczące pozyskiwania środków od osób prawnych, wynikają-ce z art. 85 ust. 2 oraz art. 86 ust. 1 i ust. 2 pkt 5 i 6 ustawy, pełnomocnik finansowy po-winien zapewnić sobie możliwość uzyskania informacji, czy osoba prawna jest upraw-niona do finansowania komitetu wyborczego i czy przekazywane środki pochodzą z zy-sku; taką informacją może być np. oświadczenie darczyńcy.
   3. ze zbiórek publicznych (art. 87 ust. 1 ustawy). Zasady przeprowadzania zbiórek publicz-nych określa ustawa o zbiórkach publicznych, w której istotnym dla zbiórek publicznych na rzecz komitetu wyborczego jest art. 7, zgodnie z którym zbiórki mogą być przeprowa-dzane tylko przez osoby do tego upoważnione przez dany komitet i nie mogą one za te czynności otrzymywać wynagrodzenia. Organizowanie zbiórki publicznej na kampanię wyborczą kandydata na Prezydenta nie wymaga uzyskania zezwolenia. Zbiórka może być przeprowadzona w formie:
      • dobrowolnych wpłat na subkonto dla gromadzenia środków pochodzących ze zbiórek publicznych,
      • zbiórek pieniędzy do puszek kwestarskich oraz skarbon stacjonarnych, umieszczanych w obiektach, za zgodą ich właścicieli lub użytkowników,
      • sprzedaży cegiełek wartościowych.

      Środki finansowe zebrane do puszek i skarbon oraz pochodzące ze sprzedaży cegiełek powinny być wpłacone na odpowiednie subkonto dla gromadzenia tych środków.

      Dokumentację dotyczącą przebiegu zbiórki publicznej należy prowadzić w formie reje-stru, zawierającego następujące informacje:

      • komu, kiedy i jakie puszki kwestarskie, skarbony stacjonarne i cegiełki wartościowe zostały wydane,
      • kiedy przeprowadzona zbiórka została zakończona,
      • sumę zebranych środków pieniężnych.
      Dane te muszą być potwierdzone podpisami osób, które zbiórkę przeprowadzały i które odebrały zebrane pieniądze.

      Powyższe zasady dokumentowania zbiórek publicznych wynikają z rozporządzenia Mi-nistra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposo-bów przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami (Dz.U. Nr 199, poz. 1947 ze zm.).

      Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego jest obowiązany przechowywać dokumen-ty związane ze zbiórką publiczną przez okres 12 miesięcy od dnia wyborów (art. 87 ust. 3 ustawy). Jednocześnie te same dokumenty wymagane są jako załącznik do sprawozdania wyborczego składanego Państwowej Komisji Wyborczej (art. 87g ust. 4 ustawy). W związku z powyższym oryginały dokumentów, ze względów dowodowych musza być przekazane wraz ze sprawozdaniem, natomiast uwierzytelniona przez co najmniej 3 oso-by wchodzące w skład komitetu wyborczego kopia jest przechowywana przez pełnomoc-nika finansowego.

   4. od partii politycznych popierających kandydata na Prezydenta. Środki finansowe od par-tii mogą pochodzić wyłącznie z jej Funduszu Wyborczego, tworzonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (art. 35 ust. 1 usta-wy o partiach). Komitet wyborczy może pozyskiwać środki finansowe tylko z przelewów dokonywanych z rachunku bankowego Funduszu Wyborczego na rachunek komitetu wyborczego. Fundusz Wyborczy partii jest tworzony z wpłat własnych partii politycznej oraz darowizn od osób fizycznych, spadków i zapisów (art. 36 ust. 1 ustawy o partiach). Suma darowizn pieniężnych, pochodzących od jednej osoby fizycznej w 2005 r., w związku z ustawowymi terminami wyborów do Sejmu RP i Senatu RP oraz Prezydenta RP, nie może przekraczać 25-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązu-jącego w dniu poprzedzającym wpłatę. Dozwolony limit wpłat na Fundusz Wyborczy wynosi 21.225 zł (art. 36a ust. 2 ustawy o partiach).

      Wpłaty na Fundusz Wyborczy, bez względu na ich wysokość, mogą być dokonywane je-dynie czekiem, przelewem lub kartą płatniczą (art. 36a ust. 3 ustawy o partiach). Defini-cja przelewu została omówiona w pkt. 1.

      Ponadto na Fundusz Wyborczy mogą być dokonywane wpłaty własne partii w formie przelewów z rachunku bieżącego. Partia może przeznaczyć na finansowanie kampanii wyborczej środki zgromadzone na rachunkach bankowych, pochodzące ze źródeł wy-mienionych w sposób wyczerpujący w art. 24 ustawy o partiach politycznych. Na rachu-nek bieżący partii mogą być dokonywane wpłaty od osób fizycznych, w wysokości nie-przekraczającej w jednym roku 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu poprzedzającym wpłatę (w 2005 r. – 12.735 zł). Jeżeli wpłata na rachunek bieżący partii nie przekracza 849,00 zł, to może być dokonana w formie go-tówkowej.

      Przepisy ustawy o partiach nie zabraniają jednoczesnego dokonywania wpłat przez tę samą osobę fizyczną na rachunek bieżący partii, na Fundusz Wyborczy, a także bezpo-średnio na rzecz komitetu wyborczego. W takim przypadku maksymalny limit wpłat od jednej osoby fizycznej wynosi 46.695 zł).

      Partia nie może przyjmować środków finansowych pochodzących od:

      • osób fizycznych niemających miejsca zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Pol-skiej, nie dotyczy to jednak obywateli polskich zamieszkałych za granicą;
      • cudzoziemców mających miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, zamieszkujących na stałe w Polsce (art. 25 ust. 2 ustawy o partiach).
   5. z kredytu bankowego i pożyczek. Przepisy ustawy nie wymieniają jako źródła finanso-wania tych kredytów i pożyczek. Korzystanie z tych źródeł finansowania nie jest jednak zabronione. Pożyczek nie mogą udzielać podmioty wymienione w art. 86 ustawy, a także być poręczycielami zaciąganych przez komitet kredytów i pożyczek.

5. Zakazy i ograniczenia w pozyskiwaniu środków finansowych przez komitety wybor-cze

   Przepisy ustawy o wyborze Prezydenta wprowadzają następujące zakazy i ogra-niczenia w finansowaniu komitetów wyborczych.

   1. Pozyskiwanie środków finansowych jest dozwolone od dnia wydania przez Państwową Komisję Wyborczą postanowienia o zarejestrowaniu komitetu wyborczego (art. 84a ust. 2 ustawy). W związku z obowiązkiem gromadzenia środków finansowych komitetu na rachunku bankowym, pozyskiwanie środków finansowych w praktyce jest możliwe do-piero od dnia otwarcia rachunku bankowego komitetu.
   2. Nie jest zabronione pozyskiwanie środków po dniu wyborów. W związku z tym dopusz-czalne jest przyjmowanie darowizn na spłatę nieuregulowanych zobowiązań finansowych komitetu, na zaspokojenie których nie wystarczało środków finansowych zgromadzonych na rachunku bankowym. Zabronione jest natomiast pozyskiwanie środków po dniu zło-żenia Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdania wyborczego (art. 87a ust. 2 ustawy).
   3. Komitet wyborczy może przyjąć wartości niepieniężne (darowiznę rzeczową oraz w for-mie usługi) od tych podmiotów, od których może przyjmować środki finansowe. Wartość darowizny niepieniężnej nie jest limitowana przepisami ustawy.
      Przekazywanie wartości niepieniężnych nie może polegać na sfinansowaniu zakupu to-warów lub usług służących prowadzeniu kampanii wyborczej. Przykładowo więc daro-wizna w postaci opłacenia wynajmu pomieszczeń na cele spotkania przedwyborczego, czy też opłacenia druku ulotek wyborczych nie może być traktowana jako świadczenie wartości niepieniężnych. Natomiast świadczeniem takich wartości w sposób zgodny z prawem będzie na przykład nieodpłatne udostępnienie przez osobę fizyczną własnego lo-kalu w celu odbycia w nim spotkania przedwyborczego, czy też osobiste nieodpłatne świadczenie usługi polegającej na naprawie komputera użytkowanego przez komitet wy-borczy itp.
      Pozyskane darowizny niepieniężne należy doliczyć do wydatków komitetu wyborczego (art. 85 ust. 8 ustawy).
   4. Zabronione jest przekazywanie środków finansowych i wartości niepieniężnych przez jeden komitet wyborczy na rzecz innego komitetu wyborczego (art. 87a ust. 1 ustawy).
   5. W przypadku stwierdzenia wpłaty dokonanej z naruszeniem przepisów ustawy, komitet wyborczy powinien odmówić przyjęcia darowizny. Jako odmowę przyjęcia darowizny należy traktować niezwłoczne zwrócenie darczyńcy korzyści majątkowej. Zwrot środków finansowych powinien nastąpić nie później niż w terminie 30 dni od daty dokonania da-rowizny.
   6. Wszelkie wezwania i informacje pisemne dostarczane przez komitet wyborczy, mające na celu pozyskiwanie środków na wybory, muszą zawierać informacje o treści przepisów wymienionych w art. 87e ustawy.

6. Zasady wydatkowania środków i ich dokumentowania.
   1. Komitet wyborczy może wydatkować na kampanię wyborczą wyłącznie kwoty ograni-czone limitem wydatków wynoszącym 12.000.000 zł (art. 84d ustawy). Limit wydatków nie ulega zwiększeniu w przypadku udziału kandydata w ponownym głosowaniu.
   2. Wydatki komitetu wyborczego na kampanię wyborczą prowadzoną w formach i na zasa-dach właściwych dla reklamy, w tym w prasie w rozumieniu przepisów prawa prasowe-go, nie mogą przekroczyć 80% limitu wydatków tj. kwoty 9.600.000 zł (art. 87b ustawy).
   3. Wydatki komitetu wyborczego ze środków pochodzących od osób prawnych nie mogą przekroczyć 60% limitu wydatków tj. kwoty 7.200.000 zł (art. 87c ustawy).
   4. Wydatki komitetu wyborczego ze środków pochodzących od anonimowych ofiarodaw-ców ze zbiórek publicznych nie mogą przekroczyć 10% limitu wydatków tj. kwoty 1.200.000 zł (art. 87d ustawy).
   5. Komitet wyborczy może wydatkować środki finansowe jedynie na cele związane z wy-borami (art. 84a ust. 3 ustawy). Do kosztów komitetu wyborczego nie mogą być wliczo-ne wydatki na cele charytatywne oraz inne cele społecznie użyteczne, nawet jeżeli były ponoszone w okresie kampanii wyborczej w ramach promocji komitetu wyborczego lub kandydata.
   6. Wydatkowanie środków jest dozwolone w tym samym początkowym terminie, co ich pozyskiwanie, to jest od dnia wydania przez Państwową Komisję Wyborczą postanowie-nia o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 84a ust. 2 usta-wy). W praktyce jest to możliwie od dnia pierwszej wpłaty na rachunek bankowy.
   7. Zabronione jest wydatkowanie środków przez komitet wyborczy po dniu złożenia spra-wozdania wyborczego o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych komite-tu (art. 87a ust. 2 ustawy).
   8. Komitety wyborcze prowadzą rachunkowość na zasadach określonych odrębnymi prze-pisami dotyczącymi jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej, z uwzględ-nieniem przepisów ustawy (art. 84c ustawy). Komitet wyborczy powinien ewidencjono-wać i dokumentować ponoszone wydatki. Dokumentami dotyczącymi kosztów i wydat-ków są: rachunki, faktury, umowy, pokwitowania odbioru gotówki do rozliczenia (KW) i inne dokumenty wystawione na komitet wyborczy. Dokumenty finansowo-księgowe wy-stawione na nazwisko osoby fizycznej (np. na nazwisko kandydata) nie są dowodami kosztów komitetu wyborczego. Do wydatków lub kosztów komitetów wyborczych zali-cza się: koszty zużycia materiałów i energii, koszty usług obcych – w tym opłaty za ko-rzystanie ze środków masowego przekazu, wykonanie materiałów wyborczych, koszty spotkań wyborczych i podróży, wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń i pozostałe wydatki pieniężne. Komitet wyborczy powinien odrębnie ewidencjonować zobowiązania finansowe obejmujące równowartość nieopłaconych rachunków i faktur wystawionych z tytułu dostaw i usług na rzecz komitetu. Dowody księgowe dotyczące wydatków (kosz-tów) powinny spełniać warunki określone w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o ra-chunkowości (Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.), a w szczególności muszą być za-twierdzone przez osobę odpowiadającą za gospodarkę finansową. Ewidencja wydatków i zobowiązań finansowych komitetu wyborczego powinna być prowadzona w sposób za-pewniający uzyskanie informacji niezbędnych do prawidłowego sporządzenia sprawoz-dania wyborczego.

7. Sprawozdanie wyborcze

   Finansowanie kampanii wyborczej jest jawne (art. 84 ustawy). Wiąże się z tym obowiązek przedstawienia Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdania wyborczego w terminie 3 miesięcy od dnia wyborów. W razie przeprowadzenia II tury wyborów prezy-denckich, termin ten liczy się od dnia, w którym odbyły się te wybory. Do sprawozdania załącza się opinię i raport biegłego rewidenta, który na zlecenie Państwowej Komisji Wy-borczej przeprowadzi badanie dokumentów zgromadzonych przez komitet wyborczy przed ich złożeniem wraz ze sprawozdaniem. Sprawozdanie sporządza pełnomocnik finansowy, który odpowiada za prawdziwość zawartych w nim danych. Sprawozdanie jest dokumentem o źródłach pozyskanych środków i poniesionych wydatkach komitetu wyborczego oraz ewentualnych zobowiązaniach, które nie zostały uregulowane do dnia złożenia sprawozda-nia.

   Sprawozdanie wyborcze sporządza się według wzoru określonego w rozporzą-dzeniu Ministra Finansów z 19 lipca 2000 r. Okresem rozliczeniowym komitetów wybor-czych jest okres od dnia wydania przez Państwową Komisję Wyborcza postanowienia o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego, do dnia przedstawienia spra-wozdania wyborczego Państwowej Komisji Wyborczej.

   W sprawozdaniu wyborczym należy podać nazwę banku i numer rachunku głównego komitetu wyborczego, numery subkont dla gromadzenia wpłat od osób prawnych oraz ze zbiórek publicznych, przychody/wpływy na te rachunki (subkonta) w okresie rozli-czeniowym, ze wskazaniem źródła z jakiego pochodzą środki pieniężne oraz wydatki we-dług podanej we wzorze specyfikacji.

   W odniesieniu do niektórych pozycji sprawozdania, takich jak: wpłaty od osób fizycznych, od osób prawnych, kredyty bankowe i wierzytelności, pozyskane wartości nie-pieniężne do części II, zatytułowanej „Informacje szczegółowe”; należy załączyć wykazy sporządzone według objaśnienia podanego w odpowiedniej pozycji sprawozdania.

   Do sprawozdania komitetu wyborczego załącza się dokumenty wymienione w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Ze względu na charakter dowodowy, dokumenty te po-winny być oryginałami. W szczególności dotyczy to protokołów (rejestrów) ze zbiórek pu-blicznych oraz faktur, rachunków i innych dokumentów dotyczących kosztów i wydatków, chyba że nie zostały zapłacone do dnia złożenia sprawozdania. W tym wypadku powinna być załączona uwierzytelniona kserokopia. Dokumentami bankowymi składanymi do spra-wozdania są: historia rachunku bankowego (z wydzieleniem subkont) lub wyciągi bankowe kolejno ponumerowane. Dokumenty te są niezbędne do weryfikacji podanych w sprawoz-daniu informacji. Zbiorcze zestawienie sporządzane przez bank powinno obejmować wszystkie operacje dokonane na rachunku od jego otworzenia do zamknięcia lub do okre-ślonego dnia.

8. Nadwyżka pozyskanych środków nad poniesionymi wydatkami.

W wyniku rozliczenia kampanii wyborczej komitet wyborczy ustala, czy uzy-skał nadwyżkę pozyskanych środków na cele kampanii wyborczej nad poniesionymi wy-datkami. Nadwyżkę ustala się uwzględniając kwotę zobowiązań finansowych wykazanych w sprawozdaniu wyborczym. W przypadku uzyskania nadwyżki komitet przekazuje ją na rzecz instytucji charytatywnej (art. 87g ust. 8 ustawy). Informację o przekazaniu nadwyżki pełnomocnik finansowy jest obowiązany po-dać do publicznej wiadomości w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym, najpóźniej w ciągu 30 dni od daty przyjęcia sprawozdania wyborczego przez Państwową Komisję Wyborczą. Dowód przekazania nadwyżki pełnomocnik finansowy przedkłada Państwowej Komisji Wyborczej.

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej Ferdynand Rymarz